ارزیابی آسیب پذیری آبخوان آبرفتی دشت مُند استان بوشهر، با استفاده از مدل دراستیک براساس gis

در این تحقیق به منظور تهیه نقشه آسیب پذیری آبخوان دشت مُند واقع در 142 کیلومتری جنوب شرق بوشهر، با هدف پیشگیری از آلودگی و تسهیل مدیریت کیفی آبخوان، از مدل دراستیک استفاده گردیده است. در این مدل هفت پارامتر مهم هیدروژئولوژیکی (عمق سطح ایستابی (d)، تغذیه خالص (r)، جنس سفره (a)، محیط خاک (s)، شیب توپوگرافی (t)، محیط غیر اشباع (i)، و هدایت هیدرولیکی (c)) به صورت هفت لایه در محیط gis تهیه شده اند. با وزن دهی و رتبه بندی و تلفیق لایه ها، نقشه نهایی آسیب پذیری آبخوان در برابر آلودگی، مشتمل بر پنج محدوده با آسیب پذیری خیلی کم (شاخص کمی 79)، تا خیلی زیاد (شاخص کمی 230) تهیه گردیده است. طبق نتایج مدل، بخش غرب و جنوب غربی آبخوان دارای پتانسیل آلودگی متوسط، نواحی شرقی و شمال شرقی منطقه دارای پتانسیل آلودگی خیلی زیاد، و سایر بخش های آبخوان، دارای پتانسیل آلودگی پایینی می باشند. نتایج تحلیل حساسیت نشان می دهد که مدل به سه پارامتر محیط آبخوان، محیط غیر اشباع، و هدایت هیدرولیکی، در مقایسه با سایر پارامترها، حساس تر می باشد. صحت سنجی مدل، از دو روش مقایسه نتایج مدل با مقادیر غلظت نیترات و فرایند تحلیل سلسه مراتبی (ahp)، موید نتایج مدل است. در این تحقیق، برای بررسی مهم ترین عوامل موثر بر کیفیت منابع آب دشت، از نتایج آنالیز شیمیایی یون های اصلی مربوط به دو مرحله نمونه برداری از 23 حلقه چاه، استفاده شده است. بر اساس دیاگرام پایپر، آب زیرزمینی شامل تیپ های، سولفاته کلسیک، سولفاته منیزیک، کلروره سدیک، و کلروره منیزیک می باشد. نتایج تحلیل مولفه های اصلی (pca)، دال بر وجود دو گروه عاملی است. گروه اول شامل یون های سدیم، کلر، پتاسیم و بی کربنات، و گروه دوم شامل سولفات، کلسیم و منیزیم می باشد. همچنین بر اساس تحلیل خوشه ای، چاه های منطقه در قالب سه گروه دسته بندی شد، که اکثر چاه ها در خوشه ی یک با ترکیب سولفاته ی کلسیک و سولفاته ی منیزیک قرار دارند. سایر خوشه ها که مشتمل بر تعداد کمی چاه هستند؛ دارای تیپ های کلراید سدیک، کلراید منیزک و سولفات منیزیک اند. با مقایسه بین نتایج حاصل از مدل دراستیک و تحلیل کیفی منطقه مشاهده می گردد که، تیپ آب چاه های موجود در محدوده های با پتانسیل آسیب پذیری بالا، در کوتاه مدت (6 ماهه) دچار تغییر شده است. ظاهراً سازندهای انحلال پذیر اطراف دشت و گنبد نمکی واقع در شرق دشت از جمله عوامل تأثیرگذار بر کیفیت آب این دشت هستند.